دوئل غول‌ها؛ آیا ترامپ امپراتوری ماسک را با یک امضا نابود می‌کند؟
جیب نیوز – وقتی رئیس‌جمهور ایالات متحده و ثروتمندترین مرد جهان شمشیرها را از رو می‌بندند، صفحه‌ی شبکه‌ی اجتماعی ایکس بیش از هر زمان دیگری رفرش می‌شود و هر خبر جدیدی غوغا به پا می‌کند.
به گزارش زومیت، دونالد ترامپ و ایلان ماسک، هر دو چهره‌هایی هستند که شدیداً به رسانه‌ها متکی‌اند و حالا در بحبوحه‌ی لایحه‌ای بحث‌برانگیز، وعده‌های عمل‌نشده و پست‌هایی که مثل بمب منفجر می‌شوند، درگیر نبردی شده‌اند که عاقبت حواشی آن دیگر قابل‌پیش‌بینی نیست.
برخی از نظریه‌پردازان، اختلافات ترامپ و ماسک را دعوایی ساختگی می‌دانند، زیرا هر دوی آن‌ها سابقه‌ی این را دارند که علناً پشت سر دیگران (و حتی پشت‌سرهم) بد بگویند و بعد دوباره با همان افراد همکاری کنند. اما این‌بار مناقشات واقعاً جدی به‌نظر می‌رسند و کار به تهدید یکدیگر هم رسیده است.
همین هفته‌ی پیش بود که ایلان ماسک در مراسمی دوستانه در دفتر کاخ سفید کنار دونالد ترامپ ظاهر شد؛ رویدادی که پایان دوران خدمتش در کاخ سفید را نشان می‌داد. تنها چند روز بعد، رابطه‌ی میان این دو به شکلی تلخ به هم خورد و حالا هر دو نفر به‌صورت علنی به یکدیگر حمله می‌کنند. چرا؟
ماسک درباره برنامه مالیاتی ترامپ: «یک فاجعه‌ی چندش‌آور و پر از رانت»
همه‌چیز از یک لایحه شروع شد. قانونی که ماسک آن را «یک فاجعه‌ی چندش‌آور و پر از رانت» توصیف کرد و ترامپ آن را قلب برنامه‌ی مالیاتی‌اش می‌دانست: «لایحه‌ی بزرگ و زیبا» (Big Beautiful Bill).
این قانون که اصولاً به‌خاطر کاهش مالیات‌ها، کاهش بودجه‌ی برنامه‌ی درمانی Medicaid و سایر برنامه‌های اجتماعی مطرح شده و درعوض هزینه‌های جدیدی برای اولویت‌های ترامپ مثل امنیت مرزها و سیاست‌هاس سختگیرانه مهاجرتی در نظر می‌گیرد؛ تا حد زیادی بدهی و کسری بودجه‌ی آمریکا را افزایش خواهد داد.
اما بخشی از لایحه که مشوق‌های مالیاتی خودروهای برقی از جمله محصولات تسلا را حذف می‌کرد، آتشی بود زیر خاکستر ِرابطه‌ای که در ظاهر دوستانه، اما مستعد حواشی و جنجال‌های عمیق پیش می‌رفت.
ماسک در هفته‌های آخر حضورش در دولت، به‌طور محتاطانه‌ای نسبت به این لایحه ابراز ناامیدی کرد. اما به‌محض اینکه دوره‌ی رسمی مشاوره‌اش در کاخ سفید به پایان رسید، خشمش را در شبکه اجتماعی X به‌وضوح نشان داد.
او روز سه‌شنبه سوم ژوئن نوشت: «شرم بر کسانی که به لایحه رأی دادند؛ شما می‌دانید که اشتباه کردید. می‌دانید.»
و روز بعد افزود:
به سناتورتان زنگ بزنید، با نماینده‌تان تماس بگیرید. ورشکست کردن آمریکا قابل‌قبول نیست! لایحه را از بین ببرید (با جمله‌ی کنایی Kill the Bill).
زوال و سقوط رابطه صمیمی ترامپ و ماسک
در هفته‌های ابتدایی و پرهیجان دوره‌ی دوم ریاست‌جمهوری ترامپ، ماسک اجازه داشت در بدنه‌ی دولت فدرال آزادانه هر کاری که می‌خواهد انجام دهد: دستور اخراج یا برکناری بدهد، کارکنان را تعلیق نماید و قراردادهایی را که در نیمه‌ی راه فعالیت بودند؛ لغو کند.
اوایل مارس بود که چندین وزیر کابینه از دخالت‌های ماسک شکایت کردند و ترامپ بالاخره افسار او را کشید و اعلام کرد ماسک باید با وزرای کابینه هماهنگ باشد و به‌جای «تبر»، از «چاقوی جراحی» استفاده کند. (و احتمالاً نه اره‌برقی!)
برای ثروتمندترین مرد جهان، این دستور گامی جدی به عقب محسوب می‌شد، چیزی شبیه تنزل مقام از نقش مدیر اجرایی فدرال به یک کارمند محدود. بعد از آن هم ماسک باوجود صرف حدود ۲۵ میلیون دلار در انتخابات دیوان عالی ویسکانسین به نتیجه‌ی دلخواه نرسید و شکست دیگری خورد. سپس به‌تدریج شروع کرد به باختن در رقابت‌های قدرت درون دولتی مثلاً به وزیر خزانه‌داری، اسکات بسنِت.
در همین حال برخی گزارش‌ها می‌گویند ماسک پرسیده بود آیا راهی هست که مدت خدمتش به‌عنوان «کارمند ویژه‌ی دولت» بیش از ۱۲۰ روز تمدید شود؟ اما جواب رد شنید.
ماسک در هفته‌های اول حضورش در کاخ سفید آزادانه هر کاری که می‌خواست انجام می‌داد، تا اینکه چند وزیر ترامپ از او به ستوه آمدند
هفته‌های پایانی حضور او در کاخ سفید با تنش‌هایی همراه بود: او سعی کرد مانع یک قرارداد بزرگ سرمایه‌گذاری در حوزه‌ی هوش مصنوعی شود که طی سفر اخیر ترامپ خاورمیانه منعقد شده بود؛ چون این قرارداد به نفع رقیب تجاری‌اش، سم آلتمن، مدیرعامل OpenAI و خالق ChatGPT تمام می‌شد.
در این میان، تیم ترامپ هم روزبه‌روز از ماسک دلسردتر می‌شد. به گزارش نیویورک‌تایمز ماسک وعده داده بود برای حمایت از عملیات سیاسی ترامپ ۱۰۰ میلیون دلار هزینه می‌کند؛ اما این موضوع را پیگیری نکرده بود.
اظهارنظر اولیه‌ی ماسک مبنی‌بر «ناامیدی» از «لایحه‌ی بزرگ و زیبا» در وهله‌ی اول واکنشی در پی نداشت، اما بلافاصله پس از اینکه او از دولت خارج شد، کاخ سفید ضدحمله کرد: ترامپ نامزدی جارد آیزکمن، دوست و متحد نزدیک ماسک برای ریاست ناسا را پس گرفت.
این حرکت بیشتر به‌نوعی تلافی شخصی شباهت داشت. ترامپ گفت به این دلیل نامزدی آیزاکمن را لغو کرده که تازه متوجه کمک‌های مالی او به دموکرات‌ها شده است. اما واقعیت این بود که ماجرای این کمک‌های مالی مدت‌ها پیش افشا شده بود و به گزارش CNN، فقط به‌خاطر «بخشی از اطرافیان ترامپ که از ماسک دل‌چرکین شده بودند» دوباره به این موضوع دامن زده شد.
مشخصاً سیاست‌های فضایی برای ماسک به‌عنوان مدیرعامل اسپیس‌ایکس بسیار حیاتی‌اند؛ چراکه این موضوع را واکنش‌ها خط‌ونشان‌های بعدی او نیز خواهیم دید.
شبکه‌های اجتماعی همیشه برای دعوا ساخته نشده‌اند، اما پتاسیل بالایی دارند که در شرایط خاص به میدان نبردی تمام‌عیار و پر جنب‌وجوش تبدیل شوند. در این مورد، یک طرف مالک ایکس است و طرف دیگر صاحب TruthSocial.
ترامپ: «من و ایلان رابطه بسیار خوبی داشتیم، ولی نمی‌دانم در آینده هم همینطور خواهد بود یا نه»
ماجرا وقتی وارد فاز انفجار شد که ماسک، پس از پایان نقش رسمی‌اش در دولت، سراغ X رفت و در چندین پست خشمگینانه، به لایحه و شخص ترامپ حمله کرد.
حالا ترامپ نوشته بود که از ماسک خیلی ناامید شده و ادامه داد بود: «ایلان این لایحه را از هر کسی بهتر می‌شناخت. ما رابطه‌ی خیلی خوبی داشتیم. نمی‌دانم هنوز هم داریم یا نه»
اما قبل از اینکه سخنان ترامپ تمام شود، ماسک در شبکه‌ی اجتماعی خودش نوشت:
دروغ است. این لایحه حتی یک‌بار هم به من نشان داده نشد و به شکلی شتاب‌زده و نیمه‌شب تصویب شد؛ طوری که تقریباً هیچ‌کس در کنگره فرصت خواندنش را نداشت!
و بعد جمله‌ای که فارغ از صحت آن، در ابعاد سیاسی پیش‌زمینه‌ی حمله‌های سنگین بعدی محسوب می‌شود: «بدون من، ترامپ انتخابات را می‌باخت». او همچنین رئیس‌جمهور آمریکا را «ناسپاس» خطاب کرد.
ایلان ماسک: «بدون من، ترامپ در انخابات پیروز نمی‌شد.»
ماسک در اقدامی دیگر استیون میلر و شارلی کرک (تحلیلگر جناح راست) را در ایکس آنفالو کرد. او کلیپ‌های قدیمی خودش را ریتوییت کرد که در آن‌ها می‌گفت کسری بودجه‌ی فدرال باید کاهش یابد. بعد نوبت به نظرسنجی داغی رسید که در آن از کاربران پرسیده بود:
«آیا وقت آن نرسیده که یک حزب سیاسی جدید در آمریکا تشکیل شود که واقعاً نماینده‌ی ۸۰ درصد مردم میانه‌رو باشد؟» این نظرسنجی هنوز به صفحه‌ی او پین شده است: با بیش از ۵ میلیون و ۶۳۰ هزار رأی و ۸۰ درصد رأی مثبت!
شاید ترامپ و ماسک هر دو استاد جلب‌توجه عمومی باشند و این دعوا هم مثل یک برنامه‌ی شوی تلویزیونی در شبکه‌های اجتماعی پخش می‌شود.
اما وقتی کسی که میلیاردها دلار قرارداد دولتی دارد، به‌صورت متوالی درباره‌ی کسری بودجه پست گذارد، یعنی توپ را به زمین حریف می‌اندازد و مسلماً ترامپ هم چنین فرصتی را از دست نمی‌دهد. به پست‌های او در تروث‌سوشال توجه کنید:
ساده‌ترین راه برای میلیاردها و میلیاردها دلار صرفه‌جویی در بودجه این است که به یارانه‌ها و قراردادهای دولتی ایلان پایان بدهیم. همیشه برایم عجیب بود که بایدن این کار را نکرد.
ترامپ همچنین گفت که خودش از ماسک خواسته بود از دولت کنار بکشد. «من مشوق‌های خرید خودروهای برقی را لغو کردم… (او از ماه‌ها پیش می‌دانست که من این کار را می‌کنم) و بعد از آن دیوانه شد!»
ترامپ دلیل عصبانیت ایلان ماسک را لغو مشوق‌های خرید خودروهای برقی می‌داند
طبق گزارش نیویورک‌تایمز، شرکت‌های ایلان ماسک مثل تسلا و اسپیس‌ایکس در سال گذشته نزدیک به ۳ میلیارد دلار قرارداد دولتی با ۱۷ آژانس فدرال آمریکا امضا کرده‌اند. بی‌شک قطع چنین حمایتی به مذاق هیچ کسب‌وکاری خوش نمی‌آید؛ حتی امپراتوری ماسک.
ماسک هم در پاسخ نوشت: «داره بهتر و بهتر میشه! ادامه بده، روز منو بساز». سپس در ادامه ورق دیگری را رو کرد، هرچند هنوز مدرکی برای ادعای بحث‌برانگیز خود ارائه نکرده است:
وقتش رسیده که بمب واقعاً بزرگ را بیندازم: نام ترامپ در پرونده‌های اپستین هست و به همین دلیل این پرونده‌ها عمومی نشده‌اند.
(ماسک خودش هم با اپستین شام خورده و به‌تازگی برای ارائه‌ی مدارک در پرونده‌ای مرتبط با اپستین احضار شده است. او توییت بالا را بعد از چند ساعت حذف کرد.)
او همچنین در پست دیگری در واکنش به تهدید قبلی ترامپ گفت: «باتوجه‌به اظهارات رئیس‌جمهور درخصوص لغو قراردادهای دولتی من، اسپیس‌ایکس بلافاصله فضاپیمای دراگون را از سرویس خارج خواهد کرد.»
ایلان ماسک از راه‌اندازی حزب جدیدی در آمریکا حرف می‌زند که نماینده‌ی ۸۰ درصد مردم باشد
البته او پس از مدتی کوتاه از این ادعا کوتاه آمد و در پاسخ یکی از کاربران ایکس که او را به آرامش دعوت کرده بود، گفت دراگون را؛ فضاپیمایی که برای انتقال فضانوردان و محموله‌های ناسا به ایستگاه فضایی استفاده می‌شود؛ از سرویس خرج نمی‌کند.
در همین‌حال سقوط سهام تسلا هم آغاز شد. دعوا دیگر فقط یک مشاجره‌ی سیاسی نبود، بلکه به ابعاد شخصی، مالی، تکنولوژیک و شاید حتی انتقام نیز کشیده شده بود و تازه داشت گرم می‌شد.
اگر این جنگ ادامه پیدا کند، چه می‌شود؟
در دنیای سیاست، تهدیدها اغلب فقط برای فشار هستند. اما وقتی پای میلیاردها دلار قرارداد دولتی، شرکت‌های فضایی و بمب‌های رسانه‌ای وسط باشد، تهدیدها ممکن است خیلی واقعی شوند.
فکر می‌کنید ترامپ و ماسک ممکن است در نهایت علیه یکدیگر به چه اقداماتی دست بزنند؟
زیرسؤال‌بردن وضعیت مهاجرت ماسک
ترامپ می‌تواند وضعیت مهاجرت ماسک را به چالش بکشد. استیو بنن، متحد نزدیک ترامپ گفته بود که وضعیت مهاجرت ماسک باید بررسی شود: «باید فوراً تحقیقات رسمی درباره‌ی وضعیت مهاجرتی‌اش آغاز شود. چون من معتقدم او یک بیگانه‌ی غیرقانونی است و باید فوراً از کشور اخراج شود.»
تشدید تحقیقات درباره مصرف مواد مخدر ایلان ماسک
نیویورک‌تایمز و وال‌استریت‌ژورنال پیش‌تر گزارش داده بودند که ماسک کتامین مصرف می‌کند و شایعاتی در مورد اعتیاد او به قارچ‌های روان‌گردان و اکستازی نیز شنیده می‌شد. این جریان که می‌تواند با مقررات سخت‌گیرانه‌ی ناسا درباره‌ی پیمانکاران در تضاد باشد. البته ماسک رسماً این ادعا را رد کرده است.
استفاده از اختیارات کلی ریاست‌جمهوری علیه ماسک
در زمان انتخاب ترامپ، تحلیل‌گران گفته بودند که رفاقت کاخ سفید با ماسک می‌تواند به منافع مالی او کمک زیادی کند: از اعطای قراردادهای دولتی گرفته تا آسان‌گیری آژانس‌ها بر شرکت‌های او. اما حالا این محیط دوستانه می‌تواند به فضای خصمانه‌ای تبدیل شود.
طردکردن ماسک از جنبش «عظمت را به آمریکا بازگردانیم»
ترامپ، به‌عنوان رهبر جریان MAGA (مخفف شعار «Make America Great Again»)، می‌تواند درهای این جنبش را به روی ماسک ببندد و شاید او را از حلقه‌ی قدرت جمهوری‌خواهان حذف کند.
وقتی تروی نلز، نماینده‌ی جمهوری‌خواه، در صحن علنی به ماسک گفت: «عقلت را از دست دادی. کافی است.» می‌خواست به او این پیام را بدهد که حتی حذف او از حلقه‌ی قدرت جمهوری‌خواهان نیز غیرممکن نیست. البته ماسک از نظر مالی و نفوذ، هنوز چهره‌ی مهمی در این حزب محسوب می‌شود.
در مقابل دست ماسک هم برای حمله‌ی متقابل به رئیس‌جمهور آمریکا خالی نیست:
استفاده از شبکه ایکس برای حمله به کاخ سفید
ماسک از پلتفرم X (با بیش از ۲۲۰ میلیون دنبال‌کننده‌اش) برای حمایت از ترامپ در انتخابات ۲۰۲۴ استفاده کرد. این شبکه سکویی برای تقویت دیدگاه‌های راست‌گرایانه و ترویج دستور کار MAGA بود.
حالا از لحاظ نظری، ماسک می‌تواند همان اندازه که حامی ترامپ بود، از او انتقاد کند.
اما تأثیر این کار به میزان نفوذ ماسک در میان رأی‌دهندگان بستگی دارد. طبق مرکز پژوهشی Pew ۵۰درصد بزرگ‌سالان آمریکایی نگاهی منفی به ماسک دارند. البته ۷۰درصد جمهوری‌خواهان هنوز او را یکی از خودشان می‌دانند. بنابراین ماسک تأثیر زیادی بر دموکرات‌هایی که از ترامپ متنفرند نخواهد داشت.
تشکیل یک جنبش سیاسی جدید
ماسک که ثروتش از ۳۰۰ میلیارد دلار فراتر می‌رود، می‌تواند منابع مالی خود را از حزب جمهوری‌خواه بیرون بکشد و حزب سیاسی جدیدی راه‌اندازی کند. نظرسنجی اخیر او در شبکه‌ی ایکس مسلماً نظر عموم مردم آمریکا را منعکس نمی‌کند، ولی او با این کار پیام مهمی به مخالفین خود مخابره کرد: آینده لزوماً در کنترل شما نخواهد بود.
سال گذشته او ۲۵۰ میلیون دلار برای پیروزی ترامپ هزینه کرد، یعنی آمادگی‌اش را دارد که مبالغ سنگینی روی سیاست سرمایه‌گذاری کند.
ایجاد دردسر ژئوپلیتیکی از طریق کسب‌وکارهایش
اینترنت ماهواره‌ای «استارلینک» (متعلق به اسپیس‌ایکس ماسک) در جنگ اوکراین نقشی کلیدی در برابر تجاوز روسیه دارد. از طرف دیگر چین برای تسلا، هم بازاری بزرگ و هم پایگاه تولیدی مهمی محسوب می‌شود.
ماسک به‌واسطه‌ی کسب‌وکارهایش با رهبران جهانی در تماس است و اغلب در کنار آن‌ها دیده می‌شود. اما اگر بخواهد از این مسیر به موقعیت بین‌المللی ترامپ آسیب بزند، دور از ذهن نیست که عواقب کار دامن خودش را هم بگیرد.
افشاگری بیشتر علیه ترامپ
ماسک برای مدتی طولانی بخشی از حلقه‌ی نزدیکان ترامپ بوده و محتوای اکانت ایکس او نشان می‌دهد که در حمله به افراد تبحر دارد.
اما اطرافیان ترامپ هم از موقعیت مشابهی برخوردار بوده‌اند و احتمالاً اطلاعات زیادی در مورد او دارند، به‌ویژه در برهه‌ی کنونی که زندگی شخصی ماسک بیش از هر زمان دیگری زیر ذره‌بین رسانه‌ها است.
بنابراین اگر جنگ رسانه‌ای بالا بگیرد، شاهد افشاگری‌های دوطرفه‌ای خواهیم بود.
با توجه به اینکه جمهوری‌خواهان با اختلافی اندک نسبت به دموکرات‌ها اکثریت هر دو مجلس را در دست دارند، برای رد شدن لایحه‌ای که تا به این حد ماسک را آشفته کرده، تنها چند رأی مخالف کافی است. ولی به‌نظر می‌رسد در دوئل ترامپ و ماسک، تعداد بسیار کمی از جمهوری‌خواهان کنگره حاضر باشند طرف ماسک را بگیرند.
و درست مانند انتخابات دیوان عالی ویسکانسین، ماسک با این ریسک مواجه خواهد بود که تلاش‌هایش برای تأثیرگذاری سیاسی به در بسته بخورد. در این صورت بار دیگر ثابت می‌شود نفوذ او، کمتر از چیزی است که خودش فکر می‌کند.
