سفته‌بازان قیمت دلار را افزایش می‌دهند؟
سفته‌بازان در روزهای تقریبا تعطیل نوروز تلاش کردند که قیمت دلار را در کانال ۱۶ هزار تومانی جلوتر ببرند. آنها حداقل در پشت خط‌های تلفن و کانال‌های اطلاع‌رسانی توانستند تا حدی این هدف را محقق کنند، ولی باید منتظر ماند و دید که آیا با آغاز به کار رسمی بازار از امروز، قیمت‌های ساخته شده سفته‌بازان در بازار مورد پذیرش قرار خواهد گرفت یا شاهد بازگشت قیمت به سطح پیش از تعطیلات خواهیم بود. دلار در انتهای اسفندماه به کانال ۱۶ هزار تومانی رسید، ولی در تعطیلات نوروز و در معاملات پشت خطی، سفته‌بازان در معاملات خود قیمت را حتی تا محدوده ۱۶ هزار و ۵۰۰ تومانی بالا آوردند.
کوشش سفته‌بازان در معاملات پشت خطی
در بازار سکه نیز تقریبا چنین روندی حاکم بود؛ سکه در تاریخ ۲۷ اسفند به قیمت ۶ میلیون و ۱۰۰ هزار تومان رسید. با این حال، با کاهش شدید بهای طلای جهانی در تاریخ ۲۸ اسفند، فلز گران بهای داخلی ۸۰ هزار تومان از ارزش خود را از دست داد و با بهای ۶ میلیون و ۲۰ هزار تومان به کار خود در سال ۹۸ پایان داد. با آغاز سال ۹۹ از یکسو نرخ طلای جهانی در مسیر افزایشی قرار گرفت و از سوی دیگر در معاملات پشت خطی دلار، قیمت افزایشی شد. مجموعه این عوامل دست به دست هم داد که سکه‌بازان نیز فعال‌تر شوند و قیمت را تا محدوده ۶ میلیون و ۳۰۰ هزار تومانی بالا ببرند. سکه در هیچ کدام از ادوار تاریخی پیشین نتوانسته بود
چنین سطح قیمتی را تجربه کند. در این میان، شماری از فعالان نیز بالا رفتن ارزش سکه در معاملات بورس کالا را در انتظارات معامله‌گران موثر دانستند. از نظر این عده، ممکن است بازیگران بزرگ بازار تصمیم گرفته باشند پیش از آغاز به کار معاملات نقدی تا حدی قیمت‌ها را بالاتر ببرند و از این طریق، انتظارات سایر معامله‌گران را نیز تحت تاثیر قرار دهند.
عوامل انتظاری بازار ارز
به باور فعالان، مهم‌ترین عاملی که انتظارات افزایشی را در بازار تشدید کرده است، کاهش شدید قیمت نفت در هفته‌های اخیر بوده است. کاهش شدید قیمت نفت درآمدهای ارزی کشور را بیش از گذشته کاهش می‌دهد و در نتیجه سمت عرضه ارز می‌تواند تضعیف شود. در کنار این، کاهش ارزش طلای سیاه، می‌تواند کسری بودجه زیادی را نیز برای کشور به ارمغان بیاورد که این عامل نیز می‌تواند بازارها را تحت‌تاثیر قرار دهد. در واقع، می‌توان گفت مهم‌ترین مشخصه‌ای که سفته‌بازان سعی می‌کنند با استفاده از آن قیمت‌های بازار ارز و سکه را تحت تاثیر قرار دهند، نوسانات کاهشی قیمت نفت بوده است.
در این میان، هر گونه افزایش قیمت نفت می‌تواند انتظارات افزایشی بازار را تعدیل کند. در صورتی که قیمت نفت در سطوح کنونی باقی بماند یا کاهش بیشتری را تجربه کند، بازار سیاست‌های بازارساز را با دقت بیشتری دنبال می‌کند که سیاست‌گذار چه تاکتیک‌هایی را برای مواجهه با افت قیمت نفت مدنظر قرار خواهد داد. طبیعتا ادامه پرداخت ارز ارزان ۴ هزار و ۲۰۰ تومانی در شرایط کمبود ارز نمی‌تواند راهکار مناسبی برای برخورد با حملات سفته‌بازانه ناشی از شوک کاهشی نفت باشد.دومین عاملی که افزایشی‌های بازار بر آن تاکید می‌کنند آسیب‌های اقتصادی است که به واسطه ویروس کرونا به اقتصاد کشور وارد شده است.
از نظر آنها، چنین هزینه‌هایی و افزایش نقدینگی در نهایت می‌تواند قیمت‌های بازار را تحت تاثیر قرار دهد. با این حال، عده‌ای از معامله‌گران باور دارند با توجه به گسترش همین ویروس کرونا بازار با تقاضای نقدی خاصی مواجه نخواهد بود و در نتیجه از نگاه آنها داشتن انتظارات افزایشی توجیه خاصی ندارد. از نظر آنها تقاضای مسافرتی نیز به‌طور کلی از بازار حذف شده است.
وضعیت دلار در سامانه‌های رسمی
بخشی از پاسخ به روند قیمتی دلار در بهار را می‌توان در همین هفته اول آغاز به کار رسمی بازار به دست آورد. باید دید آیا بازار قیمت‌های ثبت شده در تعطیلات را به رسمیت خواهد شناخت یا با حضور بازارساز روند عوض خواهد شد؟بازارساز به نظر می‌رسد در تعطیلات فعالیت خاصی در بازار نداشته است و بخشی از آن به این دلیل بوده که معامله نقدی خاصی در بازار انجام نمی‌شد و معاملات به پشت خط‌ها رفته بود.صرافی ملی در تمام طول تعطیلات، قیمت خاصی را برای دلار ثبت نکرد و در سامانه سنا نیز قیمت‌ها تغییر خاصی را نشان نمی‌دادند. حتی برای روز یازدهم فروردین، میانگین قیمت فروش خاصی برای معاملات دلار در سامانه سنا به ثبت نرسیده بود و میانگین نرخ خرید نیز حدودا ۱۴ هزار و ۶۰۰ تومان بود. در سامانه نیما آخرین قیمت ثبت شده برای دلار مربوط به تاریخ ۶ فروردین بود که عدد ۱۳ هزار و ۶۰۰ تومانی دیده می‌شد.
روند دلار در تعطیلات و معاملات پشت خطی
دلار در انتهای اسفندماه به کانال ۱۶ هزار تومانی رسید، ولی با آغاز سال ۹۹ تمایل به فروش در میان معامله‌گران بالا رفت و قیمت در روزهای ابتدایی سال جدید به سوی عددهای پایین‌تر حرکت کرد. بین تاریخ ۵ تا ۷ فروردین قیمت در دو محدوده ۱۵ هزار و ۸۰۰ تا ۱۵ هزار و ۹۰۰ تومان قرار داشت. معاملات حتی در پشت خط‌ها بسیار محدود بود و کمتر کسی تمایلی به خرید و فروش دلار نشان می‌داد. این روند از ابتدای هفته گذشته تغییر کرد و هیجان در معاملات پشت خطی افزایش پیدا کرد. در ابتدای هفته گذشته یعنی تاریخ ۹ فروردین در معاملات پشت خطی کمتر کسی حاضر به فروش دلار زیر محدوده ۱۶ هزار و ۲۰۰ تومانی بود و در روزهای بعد سفته‌بازان قیمت فروش خود را تا محدوده ۱۶ هزار و ۵۰۰ تومانی بالا آوردند. البته از آنجا که حجم معاملات بسیار محدود بوده است، بسیاری از بازیگران این قیمت‌ها را به رسمیت نمی‌شناسند. حتی رئیس شورای عالی کانون صرافان در مصاحبه‌ای عنوان کرده بود، نرخ‌های فعلی بازار ارز غیرواقعی است.
از سوی دیگر، شاخص دلار آمریکا در طول تعطیلات عید از مرز ۱۰۰ واحدی عبور کرد. این شاخص روز گذشته نیز ۱۰۰ واحد معامله می‌شد. در طول این چند هفته دلار در برابر سبد ارزهای خارجی تا ۱۰۲ واحد نیز تقویت شده بود و به قله ۳۲ ماهه رسید. همزمان با رشد دلار آمریکا در برابر رقبای ارزی‌اش، اونس طلا نیز روز گذشته با رشد نزدیک به ۲/ ۰ درصدی با قیمت ۱۶۲۰ دلاری معامله می‌شد. در معادله دلار و طلا معمولا رابطه همبستگی منفی یا معکوس حاکم است؛ به این معنی که در اغلب اوقاتی که شاخص دلار صعودی سیر کند، اونس طلا وارد روند کاهشی شده است و عکس این حالت نیز صادق است. می‌توان نفت را به‌عنوان یک پارامتر دیگر که بر پایه دلار قیمت‌گذاری می‌شود، وارد معادله فلز زرد و اسکناس پشت‌سبز آمریکا کرد. در این صورت به‌وضوح با افت شدید قیمت نفت (که برخی از نفت‌ها را از ۲۰ دلار نیز ارزان‌تر کرد) دو راس دیگر تقویت می‌شوند. با این حال نفت بر حسب دلار قیمت‌گذاری می‌شود.
بنابراین به نسبت طلا، دلار جای مانور افزایشی بیشتری دارد. البته صعود قوی نفت به جولان دلار پایان خواهد داد و قبل از آن نیز تداوم تقویت دلار به افت طلا منجر خواهد شد. طلا در شرایط ابهامات اقتصادی یا سیاسی به سرمایه‌گذاری جذابی تبدیل می‌شود و به شدت به نرخ‌های بهره حساس است، زیرا نرخ‌های پایین‌تر، هزینه نگهداری این فلز را که سوددهی ندارد کاهش می‌دهد.
