خطر تکهتکه شدن شاتل دیسکاوری: آیا میراث فضایی آمریکا در آستانه نابودی است؟
شاتل دیسکاوری، نماد عصر فضا، در مرکز یک جدال سیاسی قرار گرفته که ممکن است به قیمت تکهتکه شدن و نابودی کامل این فضاپیمای تاریخی تمام شود.
جیب نیوز – در اکتبر ۲۰۱۲، شاتل فضایی «اندور» ناسا سفری طاقتفرسا و ۱۹ کیلومتری را از آشیانهی هواپیما تا مرکز علوم کالیفرنیا در لسآنجلس آغاز کرد. این فضاپیمای تاریخی پس از آخرین پروازش، در حالی که بر پشت یک بویینگ ۷۴۷ بسته شده بود، به خانهی جدیدش منتقل شد.
به گزارش زومیت، برای جلوگیری از جداشدن قطعات در مسیر، مقامات ناسا مجبور شدند تمهیدات بیسابقهای بیندیشند. خیابانهای باریک لسآنجلس آنقدر محدود بودند که چراغهای راهنمایی و تابلوها موقتاً برداشته شدند و حدود ۴۰۰ درخت در مسیر قطع شد تا شاتل بتواند عبور کند. با اینحال، نزدیک به هزار درخت در همان مسیر دوباره کاشته شد تا آسیب محیطی جبران شود.
اکنون، ناسا با چالشی تازه روبهرو است: انتقال شاتل فضایی نمادین «دیسکاوری» از مرکز استیون اف. اودوار-هازی در ویرجینیا به موزهی مرکز فضایی در هیوستون تگزاس. این فضاپیما که بین سالهای ۱۹۸۴ تا ۲۰۱۱ در ۳۹ مأموریت فضایی پرواز کرد، قرار است بار دیگر جابهجا شود. اما این بار، تصمیمی سیاسی آیندهی یکی از مهمترین یادگارهای عصر فضا را هدف گرفته است.
ناسا هرگز شاتلها را طوری طراحی نکرد که بتوان آنها را تکهتکه کرد
کاخ سفید در حال بررسی طرحی است که بر اساس آن، شاتل فضایی دیسکاوری برای انتقال از ویرجینیا به هیوستون، به قطعات مختلف تقسیم شود. این طرح که با حمایت سناتورهای تگزاس و بودجهی ۸۵ میلیون دلاری در دوران ریاستجمهوری دونالد ترامپ تصویب شد، با مخالفت شدید کارشناسان و حافظان میراث علمی مواجه شده است.
کیت کوینگ، دانشمند پیشین ناسا و نویسندهی وبسایت ناساواچ، در یادداشتی نوشت این تصمیم هم بیسابقه و هم نگرانکننده است. ناسا هرگز شاتلها را طوری طراحی نکرد که بتوان آنها را تکهتکه کرد. ساختار آلومینیومی بدنه، حدود ۲۴ هزار کاشی سرامیکی شکننده در قسمت زیرین (بخش سیاه) و تقریباً دو هزار عایق حرارتی در سطح بالایی (بخش سفید) همه عواملی هستند که هرگونه جداسازی را تقریباً غیرممکن میسازند.
در ادامهی یادداشت آمده است که باز کردن دیسکاوری، آسیبهای جدی و جبرانناپذیری به ساختار آن وارد میکند.
براساس نامهای که ناساواچ از موزهی اسمیتسونین دریافت کرده، این نهاد در مکاتبه با کمیتههای تخصیص بودجهی کنگره هشدار داده است که برای انتقال دیسکاوری باید جداسازی گستردهای انجام شود. در این نامه آمده که دیسکاوری سالمترین و دستنخوردهترین شاتل باقیمانده از برنامهی ناسا است و بازکردن آن، ارزش تاریخی این فضاپیما را نابود میکند.
همچنین، تحلیلهای ناسا نشان میدهد هزینهی واقعی انتقال این شاتل بین ۱۲۰ تا ۱۵۰ میلیون دلار تخمین زده میشود که بسیار بالاتر از بودجهی ۸۵ میلیون دلاری تصویبشده از سوی سناتورهای تگزاس است. کیت کوینگ میگوید: «این ایده مضحک است، مثل این که بخواهید بنای یادبود واشینگتن را تکهتکه کنید و جای دیگری ببرید.»
کارشناسان نیز بر این باورند که انتقال چنین اثر حساسی نهتنها خطرناک، بلکه از نظر فرهنگی و نمادین هم غیرمنطقی است. در نامهی اسمیتسونین تأکید شده که نگهداری شاتل در مجموعهی این موزه به پژوهشگران و مردم امکان میدهد تاریخ تلاش آمریکاییها برای ساخت نخستین سامانهی فضایی چندبارمصرف برای حمل انسان به فضا را از نزدیک ببینند؛ تلاشی که پایهگذار بازگشت انسان به ماه و حرکت بهسوی مریخ بود.
در سوی مقابل، قانونگذاران جمهوریخواه حاضر به عقبنشینی نیستند. سناتور جان کورنین، در واکنش به مخالفت اسمیتسونین، این نهاد را به چنگزدن به بهانهها و نادیدهگرفتن سوابق متهم کرد و در بیانیهای گفت: «دیسکاوری متعلق به هیوستون است و طبق قانون، بهصورت ایمن و کارآمد به آنجا منتقل خواهد شد؛ چه اسمیتسونین و همدستانش در کنگره خوششان بیاید یا نه.»